O Chinach - Historia

Udokunemtowana historia Chin sięga 5.000 lat do tyłu i zaczyna się owianym legendami panowaniem cesarza Huangdi w 2698 p.n.e. Od tego czasu Chinami rządziło w sumie 396 cesarzy, 162 króli z 83 dynastii. W 1911 Chiny zmieniły ustrój i od teh pory są Chińską Republiką Ludową.

Doba kamienna oraz pierwsze rządy królewskie (9000 – 770 p.n.e.)

Pierwsi osadnicy przybyli do Chiny około 9000 r.p.n.e i założyli swoje osady w rejonie żółtej Rzeki, który uchodzi za kolebkę chińskiej cywilizaji. Z tego czasu pochodzą pierwsze chińskie wyroby z brązu, naczynia, instrumenty muzyczne. Praktykowane były także uprawy rolne oraz hodowla bydła. Od tego czasu musialo upłynąć jeszcze 7000 do czasu, kiedy pierwsza oficjalna dynastia doszła do władzy. Chodz o dynastię Xia.

Wraz z dynastią Xia zaczyna się w Chinach w roku 2000 p.n.e. czas rządów potężnych rodów, w których posiadaniu jest duża część terytorium. Podczas tego czasu rowzija się w Chinach przekonanie, według którego o władzy królewskiej decyduje wola nieba. Wtedy też narodziła się tradycja według której najstarszy syn władcy obejmuje po nim tron. W tym okresie powstaje podstawa chińskiego piśmiennictwa a także technika wyrobiu jedwabiu. Era pierwszych dynastii kończy się wraz z królem You z dynastii Zhou.

Okres Wiosen i Jesieni, Walczących Królestw oraz pierwszego zjednoczenia (770 – 210 p.n.e.)

Lata między  770 a 210 przed naszą erą nazwane są w oparciu o dzieła Konfucjusza Okresem Wiosen i Jesieni oraz według dzieła Liu Xiang Okresem Walczących królestw. Ten czas charakteryzuje się wieloma wojnami o władzę w Chinach, jednak właśnie ten czas określa się w historiografii jako „złoty okres” chińskiej kultury. Konfucjusz stworzył wtedy swoją sławną filozofię, podobnie jak Laozi, który był współtwórcą taoizmu – jednej z dzisiejszych religii światowych.

Wynalazki technologiczne z tamtych czasów umożliwiły królestwu Qin, po którym Chiny noszą dzisiejszą nazwę, podbić Chiny w ciągu 9 lat i roku 221 p. zjednoczyć pozostałe królestwa. Aby podkreślić swoją pozycję król Ying Zheng z dynastii Qin nadał sobie tytuł cesarz ( Huangdi ). Pierwszy cesasz Chin jest figurą dyskusyjną. Z jednej strony zjednoczył on terytorium oraz pismo oraz zniósł dziedziczność urzędów. Za jego nakazem zbudowano Chiński Mur w obronie przed Terakotową Armią. Każdemu obywatelowi dane było rowzijać się według własnych umiejętności. Z drugiej strony wprodwadził ów cesarz drakońskie prawo, które regulowało najmniejsze detale życia społecznego. Wszystkie dzieła filozoficze, które w najmniejszym stopiniu odstawały od założeń cesarskich zostaly spalone.460 konfucjańskich uczonych zostało żywcem pogrzebanych. Pod koniec życia cesarza 10% ludności żyło w warunkach niewolniczych.

Dynastia Han (210 p.n.e – 220)

Powstanie chłopskie w 210 p.n.e obaliło wnuka Ying Zhenga i zakończyło rządy dynastii Qin po zaledwie 11 latach. Przywódcy powstania zwalczali się wzajemnie 8 lat w krwawej wojnie domowej, aż do zwycięsta Liu Banga w roku 202 p.n.e. Wtedy to narodziła się dynastia Han. Podczas 400letniej władzy cesarzy Han konfucjanizmus został podniesiony do statusu filozofii narodowej, ludność została podzielona na cztery sfery. Najwyższą sferą społeczną była arystokracja, po niej urzędnicy. Na miejscu trzecim znajdowali się rzemieślnicy oraz rolnicy . Najniżej w klasyfikacji znajdowali sią kupcy. W tym czasie  Cai Lun wynalazł papier a jedwabny szlak stał się stałą trasą łączącą wschód i zachód.

Ponowny podział kraju. Rządy i upadek dynastii Tang (220 – 907)

Powstanie żółtych Turbanów doprowadziło w 220 roku do upadku dynastii Han i przez następne 400 lat Chiny były podzielone. Zmieniło się to kiedy w roku 618 urzędnik Li Yan ogłosił się cesarzem i w ciągu 5 lat ponownie zjednoczył Chiny. Cesarz ten założył dynastię Tan- jedną z najbardziej otwartych na świat w historii Chin. Mimo, że cesarzowie dynastii Tan byli buddystami, pozwolili swoim poddanym na wolny wybór religii. Zezwolili oni także na zawieranie małżeństw z obcokrajowycami, co miało miejsce także wewnątrz ich własnej rodziny. W tym czasie do władzy doszła pierwsza i jedyna kobieta, która sprawowała władzę we własnym imieniu. Chodzi o Wu Zetian, córkę kupca, której korzenie wywodziły się  z dynastii Zhou. Dynastia Tang przyczyniła do rozwoju drugiego złotego wieku w historii Chin. Do Chin dotarły z Indii niezliczone pisma buddystyczne, w skałach zostały wykute 492 buddyjskie świątynie, z których 232 zachowały się do dziś. W tym okresie został wynaleziony w Chinach druk a Sun Simiao napisał dzieło, zawierające podstawy medycyny tradycyjnej, otwartych zostało wiele szkół.

Ponowny poział oraz, rządy Dynastii Yuan i Ming (907 – 1644)

Ostatni cesarz dynastii Tang został obalony po zamachu stanu w roku 907r.Państwo chińskie zostało po raz kolejny podzielone, tym razem na 400 lat. W 1279r. Wnuk Czyngis – Chana podbił ostatecznie terytorium Chin, przeniósł stolicę swego królestwa z mongolskiego Karakorum do Pekinu ( wtedy noszącą nazwę Dadu ) oraz rozpoczął rządy dynastii Yuan, która  trwała do 1368 roku.Również w tym czasie miała miejsce bardzo żywa wymiana kulturalna między z cywilizacjami zachodnimi. Do Chin dotarły takie religie jak islam i lamaizm, zachodnie instrumenty muzyczne. Z kolei Chiny mogły poszczycić się wprowadzeniem do kultur zachodnich porcelany oraz prochu. Dynastia Yuan nigdy nie straciła wśród ludu negatywnej opinii najeźdźców, tym bardziej że ludność za rządów owych cesarzy została podzielona na klasy a Chińczycy należeli do dwóch najniższych z nich.

W roku 1368 były mnich buddysta  Zhu Yuanzhang wzniecił w Chinach powstanie chłopskie przeciwko dynsastii Yuan oraz podbił stolicę Dadu. Dynastia Ming, którą założył Zhu była pierwszą, która utrzymywała stały kontakt z państwami Europy oraz w roku 1557 wydzierżawiła Macao Portugalii. Dynastii Ming zyskała ogromną sławę przysporzyły przede wszystkim cztery następujące osiągnięcie: budowa Zakazanego Miasta ( 1406 – 1420 ), które jest do dzisiaj największym kompleksem pałacowym na świecie, budowa Wielkiego Muru Chińskiego, podróże morskie Zheng He, dzięki którym zbadany został Ocean Indyjski oraz porcelana, która została eksportowana w ilości ponad 3mln egzemplarzy. W roku 1627 doszło do powstania chłopów przeciw dynastii Ming, którzy z powodów suszy, nie byli w stanie płacić podatków. W 1627r. powstanie osiągnęło Pekin. Cesarz Chingzhen nie widząc perspektyw na rozwiązanie problemu powiesił się na wzgórzu położonym za Zakazanym Miastem.

Qing – ostatnia dynastia Chin (1644 – 1911)

Generał Wu Sangai miał dwa wyjścia po upadku ostatniego cesarza dynastii Ming: przekazać władzę chłopskiemu przywódy Li Zicheng, poprosić o wsparcie Mandżurów. Otwarcie bram przed Mandżurami doprowadziło do podbicia przez nich Pekinu i objęcia władzy w państwie. Na trone zasiadł cesarz Shunzhi – przywódca nowej dynastii Qing. W początkowych latach dynastia Qing odnosiła wiele sukcesów, a także powiększyła znacznie terytorium w kierunku poludniowymi zachodnim a także pokonała Rosję, co przyniosło krajowi stabilizację. Okazało się, że poczucie bezpieczeństwa było mylące, gdyż Chiny pod koniec 18. wieku przestały troszczyć się o rozwój techniki. Ten zastój spowodował, że po pierwszej wojny opiumowej w 1841 roku oraz tak zwanych układach kagańcowych rozpoczął się powolny upadek dynastii Qing. Szereg niepowodzeń oraz upadek gospodarczy spowodował, że dynastia Qing ostatecznie upadła. 01.01.1912 za sprawą Sun Ya-Tsena Chiny zostały republiką.

Republika Chińska (1912 – 1949)

Pierwsza Repubika Chińska odziedziczyła wiele problemów wcześniejszego ustroju. W państwie nie było jednolitej władzy a wielu regionach władzę sprawowały w rzeczywistości zagraniczni politycy. Dopiero w roku 1927 udało się generałowi Chiang Kai Chek to zmienić i zcentralizować władzę w kraju, podporządkowując ją sobie. Po pierwszych reformach oraz wielu projektach mających na celu poprawienie infrastruktury nastąpił w Chinach, w latach 1931 – 1936, krótki okres wzrostu gospodarczego. W 1936r. Chiang Kai Shek został, pod naciskiem japońskich polityków, zmuszony przez opozycję do połączenia się z znienawidzonym przez niego obozem komunistycznym i zerwania kontaktów z zagranicą.

W 1937r Japonia mimo wszystko zaatakowala chiński Nanjing dając początek drugiej wojny chińsko – japońskiej, w której Japonia poniosła klęskę. Po zakończeniu wojny Chiny nie zaznały na dłuższy czas spokoju. Chiang – Kai – Shek zerwał zawarty wcześniej układ z komunistami i wywołał w 1946 r. wojnę domową atakując  północne Chiny - centralną siedzibę władzy komunistycznej. Mimo wsparcia ze strony USA nie udało się pokonać komunistów na czele z Mao Zedongiem. Powodem był przede wszystkim brak wsparcie ze strony ludności. Chiang – Kai – Shek musiał wycofać się z Tajwanu, który do dziś określa się oficjalnie jako Republika Chińska.

Chińska Republika Ludowa (od 01.10.1049)

01.10. 1949 Mao Zedong stworzył Chińską Republikę Ludową, która istnieje do dziś. Historia Chińskiej republiki Ludowej rozpoczęła się bardzo obiecująco. Po wewnętrznych reformach oraz nowego podziału kraju, nastąpił wzrost gospodarczy o 8,9%, który utrzymywał się w latach 1952 – 1957. Pierwsze sukcesy okazały się jednak złudne. Zainicjowana przez komunistów polityce przyspieszonych zmian nazywanych „wielkim skokiem” doprowadziła Chiny do klęski głodu. Reagując na pogorszenie się sytuacji w kraju Mao Zedong zainicjował „rewolucją kulturową”, która zakończyła się katastrofą i w latach 1966 – 1976 sparaliżowała cały kraj. Dwa lata po śmierci Mao Zedonga doszło do ustalenia jednolitego kursu Partii Komunistycznej pod przywódstwem Deng Xiaopinga. W 1980 roku została stworzona w Chinach pierwsza wolna strefa gospodarcza, która była znakiem otwarcia się Chin na inny rynki gospodarcze. Nowy wizerunek Chin został na okres dwóch lat zaklócony po demonstracjach na placu Tiananmen w Pekinie w 1989r., spowodowanch przez niezadowolenie ludności m.in. wzrostem kosztów utrzymania. W 2001 Chiny wstąpiły do Światowej Organizacji Handlu, w 2003 pierwszy chiński astronauta poleciał w kosmos, w 2008 w Chinach odbyła się Olimiada. Dziś Chiny są drugą potęgą gospodarczą świata i jednym z najszybciej rozwijających się krajów na ziemi.